Wejście do polskiego systemu podatkowego klauzuli obejścia prawa stanie się wkrótce faktem!
Szanowni Państwo,
w dniu 19 maja Senat RP przyjął uchwałą projekt ustawy nowelizującej przepisy Ordynacji podatkowej, która zawiera regulacje dotyczące wprowadzenia do polskiego systemu podatkowego klauzuli obejścia prawa podatkowego.
Kolejny krok to skierowanie ustawy do Kancelarii Prezydenta RP i przedłożenie jej do podpisu. Po uzyskaniu podpisu Prezydenta RP, ustawa zostanie przekazana do publikacji w Dzienniku Ustaw. Klauzula obejścia prawa podatkowego zacznie obowiązywać po upływie 30 dni od dnia jej publikacji, co przewidywać można na przełom czerwca i lipca bieżącego roku.
Wprowadzenie w życie klauzuli obejścia prawa podatkowego staje się zatem faktem. W tym kontekście warto przytoczyć argumenty i dane, jakie pojawiły się w trakcie debaty w Senacie RP nad projektem ustawy. Pozwoli to ocenić, jaki zakres może mieć zastosowanie klauzuli w odniesieniu do polskich przedsiębiorców:
- zgodnie z wypowiedzią Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów, Pana Wiesława Jasińskiego, „unikanie opodatkowania nie jest działaniem nielegalnym – jest działaniem legalnym”. Dlatego też przepisy o klauzuli obejścia prawa podatkowego mają charakter prewencyjny. Nie mogą też być powiązane z postępowaniami karnymi, gdyż unikanie opodatkowania jest działaniem legalnym;
- Minister, jak i Ministerstwo Finansów są w trakcie przygotowań do stosowania przepisów dotyczących klauzuli obejścia prawa podatkowego. Komórka zajmująca się tymi zagadnieniami ma liczyć 20 osób, w tym skład Rady Unikania Opodatkowania (9 osób);
- liczba postępowań w oparciu o klauzulę obejścia prawa podatkowego wynosi 20 w Kanadzie, 80 we Francji, w Szwecji – kilka, w Polsce szacuje się, iż takich spraw będzie kilkadziesiąt (zgodnie z wypowiedzią Pana Wiesława Jasińskiego). Liczba ta w pełni uzasadniona jest liczbą pracowników w komórce Ministerstwa Finansów – 11 osób nie będzie mogło prowadzić więcej niż kilka spraw w roku;
- Polska jest ostatnim państwem członkowskim UE, które wprowadza w życie klauzulę obejścia prawa podatkowego. W Niemczech przepisy te zostały wprowadzone w 1919 r.;
- ustawa wprowadzająca klauzulę obejścia prawa podatkowego została znacznie zmieniona w trakcie prac sejmowych i w sposób istotny odstępuje od projektu rządowego. Mimo to, nie przeszła przez wymagany proces legislacyjny, w związku z czym pojawia się kwestia czy wprowadzenie tej ustawy w życie będzie zgodne z prawem. W tym zakresie o zgodności tej nowelizacji z prawem może orzec Trybunał Konstytucyjny;
- stosunek obciążeń podatkowych w Polsce do polskiego PKB plasuje Polskę w środku rankingu państw OECD (co oznacza, że podatki w Polsce nie należą do najwyższych). Z drugiej strony, poziom komplikacji systemu podatkowego daje Polsce jedną z dwóch pierwszych pozycji (według wypowiedzi Pana Senatora Leszka Czarnobaja). Wykresy OECD dostępne pod linkiem: https://data.oecd.org/tax/tax-on-corporate-profits.htm#indicator-chart
- Ministerstwo Finansów przewiduje, iż wpływy do budżetu Skarbu Państwa z tytułu korzystania z klauzuli obejścia podatkowego wyniosą około kilkuset milionów złotych rocznie. Ponadto Minister Finansów ocenia, że uszczuplenie wpływów Skarbu Państwa w podatku dochodowym może wynosić nawet 40-60 miliardów złotych rocznie.
Z powyższego wynika zatem, że:
- klauzula obejścia prawa podatkowego ma zdecydowanie charakter prewencyjny. Liczba postępowań podatkowych w Polsce w 2015 roku wyniosła blisko 155 tysięcy oraz blisko 9500 postępowań kontroli skarbowej. Na tym tle kilkadziesiąt postępowań w oparciu o klauzulę obejścia prawa podatkowego nie stanowi istotnego ułamka;
- stosowanie klauzuli będzie w dużej mierze zależało od praktyki Ministra Finansów (i podlegającej mu komórki) oraz orzecznictwa sądów administracyjnych. Na tym tle siła polskiego systemu prawnego i sądowego jest kluczowa dla ochrony podatników.